Olympus OM-1 là chiếc máy ảnh chủ yếu mà tui sử dụng trong suốt 3 năm, từ 2009 đến 2011. Nói như vậy để thấy, tui yêu thích chiếc máy này như thế nào. Từ chiếc máy này, tui đã bắt đầu tìm hiểu và đem lòng mến mộ các hệ thống máy ảnh phim tuyệt hảo của hãng Olympus, về tổng công trình sư Yoshihisa Maitani đã làm nên tên tuổi của hãng này mà tui sẽ có dịp nói đến ở những bài sau.
Olympus OM-1 là chiếc máy mở màn cho hệ thống máy ảnh đơn kính phản chiếu OM lừng danh của hãng Olympus, mở đầu cho một thời kỳ mới trong chế tác máy ảnh phim. Trước Olympus OM-1, tất cả các loại máy ảnh đơn kính phản chiếu đều to lớn, kềnh càng. Máy càng chuyên nghiệp, tối tân thì càng nặng nề, phức tạp. Với mục tiêu tạo ra sự đột phá cho Olympus, lúc bấy giờ chỉ là một hãng kém tên tuổi, kĩ sư Maitani đã quyết định chế tạo một chiếc máy ảnh chuyên nghiệp với kích thước siêu nhỏ so với các tiêu chuẩn thời bấy giờ. Và Olympus OM-1 ra đời, đi kèm với một hệ thống khổng lồ các ống kính đủ mọi tiêu cự, các trang thiết bị bổ trợ đa dạng và tối tân, từ màng kính hội tụ, tay cầm lên phim tự động, đèn chiếu cho đến nắp buồng phim ghi dữ liệu. Tất cả đều thực sự nhỏ gọn và đẹp đẽ một cách đáng kinh ngạc.
Quan sát từ bên ngoài, OM-1 là một chiếc máy ảnh rất đẹp. Cảm giác cầm trên tay rất gọn gàng, trọng lượng vừa đủ nặng so với kích cỡ tạo cho ta ấn tượng chắc chắn và tin cậy. Điểm nổi bật nhất là cục gù hình chóp tam giác rất nhỏ, vì ngàm kết nối đèn chiếu đã bị giản lược thành phụ kiện gắn ngoài. Bên cạnh đó, kích thước tối thiểu khiến tỉ lệ tương quan giữa ống kính và thân máy trở nên hài hòa đẹp mắt, không như những máy ảnh có thân máy to bè và cụm ống kính nhỏ nhoi lọt thỏm ở giữa. Trên nóc máy, ta có các hệ thống cần gạt điều chỉnh tắt mở, cơ phận trả phim, cần gạt lên cò, bánh xe chỉnh ISO và nút chụp ảnh được bố trí sát sao trong một diện tích không thể nhỏ hơn. Mặt trước máy có công tắc trả phim, cần gạt hẹn giờ và công tắc khóa gương. Đặc biệt, vòng xoay điều chỉnh tốc độ đã được chuyển xuống phía trước, ngay vị trí ngàm ống kính. Đây thực sự là một thiết kế vô cùng tiện dụng, thường thấy trên các máy ảnh trắc viễn kính, nhưng lại rất hiếm gặp trên máy ảnh đơn kính phản chiếu.
OM-1 có dải tốc độ trải dài từ 1 giây đến 1/1000 giây và B. ISO chỉnh được từ 25 đến 1600. Máy không có chế độ chụp tự động, hoàn toàn tùy chỉnh với hỗ trợ báo sáng bằng kim báo hiệu. Hệ thống báo sáng trong khung ngắm này cũng vô cùng giản dị, chỉ có 3 nấc: thừa sáng, đúng sáng và thiếu sáng.
Tiếp theo, cần đề cập thêm một chút về hệ thống kính Olympus Zuiko đi kèm. Phải công nhận rằng, tất cả các kính Zuiko đều vô cùng gọn gàng và duy mỹ. Theo quan điểm cá nhân tui, đây là hệ thống kính có thiết kế hài hòa đẹp mắt và tiện dụng nhất trong số các hệ thống kính dành cho máy đơn kính phản chiếu. Đại đa số kính trong hệ thống đều có kích cỡ vòng ren là 49 li. Nói như vậy thể thấy chúng nhỏ gọn đến thế nào. Vòng xoay khẩu độ được di chuyển ra sát rìa ngoài của kính, tạo đủ khoảng cách để phân biệt với vòng xoay tốc độ trên thân máy. Nằm đối diện cân đối với nhau ở rìa trong là hai nút bấm, một để tháo lắp kính và một để xem trước độ sâu trường ảnh (đây là một điểm khác biệt khá thú vị của Olympus, khi mà các hãng khác đều bố trí nút này trên thân máy thay vì trên kính). Tất cả các chi tiết này đều được thiết kế rất chỉn chu và đẹp mắt. Và đặc biệt, đều được làm bằng kim loại. Chỉ có vòng xoay lấy nét là được bao bọc bằng lớp đệm gai cao su.
Xong phần mô tả bên ngoài, bây giờ ta tìm hiểu đến các ưu nhược điểm của OM-1.
Quá trình sử dụng Olympus OM-1 mang lại cho ta rất nhiều điểm hài lòng thú vị.
Đầu tiên, kích cỡ và trọng lượng tối giản khiến việc mang vác rất thoải mái, nhẹ nhàng.
Thứ hai, OM-1 vận hành hoàn toàn bằng cơ học. Pin chỉ dùng để cung cấp năng lượng cho hệ thống đo sáng. Đây là một ưu điểm tuyệt vời giúp máy vẫn hoạt động bền bỉ theo năm tháng. Và hơn nữa, giúp ta không phải bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào nếu bất ngờ cạn pin.
Thứ ba, vòng xoay tốc độ ở mặt trước thân máy, kết hợp với vòng xoay khẩu độ làm thành một thiết kế thiên tài. Ta không cần rời mắt khỏi khung ngắm, hay di chuyển tư thế cầm máy mà vẫn kiểm soát hoàn toàn các hoạt động điều khiển. Tay phải giữ máy, tay trái điều chỉnh khẩu độ mong muốn, nhích vào một chút ta điều chỉnh được tốc độ mong muốn, sau đến lấy nét, và bấm chụp. Voilà, ta có được một tấm ảnh ưng ý.
Thứ tư, khung ngắm của OM-1 to lớn và sáng sủa nhất nhì trong các hệ thống máy đơn kính phản chiếu. Bất cứ ai lần đầu nheo mắt nhìn vào đều phải ngạc nhiên. Và trong khung ngắm tuyệt hảo đó, không có gì đánh lạc hướng ta ngoài một cây kim báo sáng nhỏ xíu bên góc trái. Đây là ưu điểm rất nổi bật, thường được nhắc đến nhất của OM-1, đặc biệt là khi so sánh với kích thước vô cùng nhỏ gọn của máy.
Cuối cùng là hệ thống kính Zuiko, với đầy đủ các tiêu cự và khẩu độ, thiết kế đẹp và chất lượng quang học tuyệt vời. Không cần kể đến các yếu tố ở trên, chỉ tính riêng phẩm chất vượt trội của kính Zuiko, cũng đủ là một lý do nặng ký để ta cân nhắc lựa chọn hệ thống Olympus OM rồi.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu việt đó, ta cũng phải nhìn nhận OM-1 còn một vài bất lợi nho nhỏ. Đầu tiên, máy sử dụng một loại pin khá hiếm, mã hiệu là PX625 hoặc PX13. Vào thời điểm OM-1 ra đời, tất nhiên, đây là một loại pin phổ dụng, nhưng hiện tại thì rất khó tìm. Đây là lý do vì sao OM-2, chiếc máy đời sau, có thiết kế giống hệt OM-1 nhưng sử dụng pin AG13 (hoặc LR44) được ưa chuộng hơn. Thứ hai, máy không thể thực hiện chụp chồng phim hoàn chỉnh. Ta có thể dùng thủ thuật, nhưng kết quả thường không được chính xác như ý muốn.
Như vậy, những ưu điểm của OM-1 ta có thể liệt kê ra là: Kích thước vô cùng nhỏ gọn. Thao tác cực kỳ đơn giản và hiệu quả. Khung ngắm rất tốt. Không cần pin để hoạt động. Và phẩm chất kính tuyệt hảo. Tuy nhiên, máy sử dụng pin PX625 quá khó tìm và không thể chụp chồng phim chính xác.
Kết luận.
Olympus OM-1 là chiếc máy ảnh đã làm nên tên tuổi của hãng Olympus. Ra đời cách đây hơn 40 năm, ngày nay, OM-1 vẫn là chiếc máy được sử dụng rất đại trà vì những ưu thế tuyệt vời của nó. Với giá thành hiện tại không quá cao và số lượng máy trên thị trường rất dư dả, đây thực sự là một lựa chọn đúng đắn và phù hợp cho tất cả chúng ta.
15/04/2015